یکی از راههای مطالبه مهریه زن اقدام از طریق واحد اجرائیات اداره ثبت است . به عبارت دیگر چون سند ازدواج سند رسمی و لازم الجراء محسوب می شود این قابلیت را دارد که از طریق اجرائیات ثبت برای وصول مهریه مندرج در آن اقدام گردد . در ادامه با مشارکت و همکاری دپارتمان خدمات خانواده موسسه حقوقی اریکه عدل به بررسی روش مطالبه مهریه از طریق اجرائیات ثبت می پردازیم :
درخواست ذی نفع مهریه
صدور اجرائیه با تقاضای ذی نفع است. ذی نفع به معنی کسی است که مهریه برای او تعیین شده است .این درخواست الزاما باید “کتبی” باشد. بنابراین درخواست شفاهی پذیرفته نمی شود. به علاوه، این درخواست از طریق سازمان ثبت اسناد و املاک تهیه و در اختیار دفاتر ازدواج قرار می گیرد، به عمل می آید. منظور از ذی نفع، زوجه یا وکیل وی و قیم او حسب مورد است. ارائه وکالت نامه و قیم نامه در فرض اخیر لازم است.مهریه زوجه و راههای وصول آن
مندرجات تقاضانامه مربوطه
مطابق ماده 3 آیین نامه مذکور تقاضای صدور اجرائیه (مهریه) طبق فرم مخصوص تنظیم می شود و باید شامل نکات زیر باشد:
نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، محل صدور، نام پدر، تاریخ تولد، کد ملی، محل اقامت درخواست کننده اجرائیه یا نماینده قانونی او.
نام و نام خانوادگی، شماره شناسنامه، محل صدور، نام پدر، تاریخ تولد، کد ملی، محل اقامت متعهد.
موضوعی که اجرای آن تقاضا شده است.
شماره و تاریخ مستند درخواست صدور اجرائیه.
شرایط صدور اجرائیه
پس از درخواست صدور اجرائیه از سوی زوجه در صورت احراز شرایط زیر توسط سردفتر، امکان صدور اجرائیه فراهم است.
الف- مطالبه مهریه به موجب سند رسمی باشد.
سند ازدواجی که مطابق مقررات مورد نظر تنظیم شده باشد “رسمی” شناخته می شود. بنابراین ورقه ای که در شب بله بران به عنوان صداق تنظیم می شود و به امضای طرفین می رسد، قابلیت درخواست صدور اجرائیه را ندارد ولو اینکه ورقه مذکور به امضا و مهر سردفتر نیز رسیده باشد. همچنین در نکاح موقت ورقه ای را که سردفتر تحت عنوان نکاح منقطع (صیغه نامه) تنظیم می کند، سند رسمی شناخته نمی شود. در فرض اخیر زوجه می تواند جهت مطالبه مهریه فقط به دادگاه خانواده مراجعه کند.مهریه زوجه و راههای وصول آن
ب- منجز بودن مهریه و تعهدات
به دلالت تبصره 2 ماده 5 همان آیین نامه، صدور ورقه اجرائیه نسبت به تعهداتی که در سند منجزا قید شده باشد، امکان پذیر است. منظور از منجز بودن این است که مهریه معلق نباشد.
ج- مهریه و اجرای تعهد موجل نباشد.مهریه زوجه و راههای وصول آن
در خصوص مهریه چند فرض پیش بینی می شود: حال، موجل، عندالمطالبه و عندالاستطاعه. مهریه در صورتی موجل است که برای پرداخت آن مدتی مقرر شود. به طور مثال چنانچه زمان وقوع عقد نکاح سال 1392 باشد و زمان پرداخت مهر سال 1395 تعیین شده باشد یا اینکه به صورت اقساط سالانه تعیین و مقرر شده باشد که در این صورت، قبل از فرارسیدن مدت، زوجه حق مطالبه نخواهد داشت. در صورتی که مدتی برای پرداخت معین نشده باشد مهریه “حال” محسوب می شود و قید عندالمطالبه آن را از حال بودن خارج نمی کند.
تکالیف سردفتر
وفق ماده 5 آیین نامه یاد شده سردفتر با احراز هویت درخواست کننده و احراز صلاحیت خود موظف به انجام موارد زیر است:مهریه زوجه و راههای وصول آن
– صدور اجرائیه و ارسال آن به اداره ثبت:
از جمله تکالیفی که در ماده مذکور پیش بینی شده، این است که سردفتر رونوشت سند را در برگ های ویژه ظرف 24 ساعت با خط خوانا در سه نسخه تهیه کرده و موضوعی را که باید اجرا شود (مطالبه سکه، وجه نقد و … ) در محل مخصوص آن نوشته ظرف 48 ساعت از تاریخ وصول تقاضا برگ های اجراییه را امضا کرده و به مهر ویژه (اجرا شود) رسانده و برای اجرا نزد مسئول اجرای ثبت می فرستد و رسید دریافت می کند.
– مطلع کردن زوج یا ضامن از صدور اجرائیه
سردفتر ازدواج مکلف است پس از صدور اجرائیه مراتب را به آخرین نشانی زوج از طریق پست سفارشی به او اطلاع داده و برگ های اجرائیه را به ضمیمه قبض پست به او اطلاع دهد. به عقیده ما مطلع کردن زوج از صدور اجرائیه زنگ بیدارباش و هشدار است که ممکن است درصدد حل آن برآید.
-ابلاغ اجرائیه و ترتیب اجرامهریه زوجه و راههای وصول آن
اجرا پس از وصول اجرائیه، باید آن را در دفاترلازم وارد و پروند برای آن تنظیم و نام مامور ابلاغ را در آن نوشته و جهت ابلاغ به مامور تسلیم کند. مامر اجرا وفق ضوابط جاری، اجرائیه را به زوج یا ضامن ابلاغ می کند. از تاریخ ابلاغ اجرائیه، زوج یا ضامن باید ظرف ده روز دین را بپردازد یا ترتیبی برای پرداخت دین خود بدهد یا مالی معرفی کند که اجرای سند را میسر کند.
-بازداشت اموال زوج
ابلاغ اجرائیه تقاضای تامین طلب خود را از اموال زوج یا ضامن کند. در این صورت، اجرا معادل طلب زوجه را از اموال نامبردگان بازداشت می کند. در صورتی که زوج مهریه را پرداخت نکند، اموال بازداشتی از طریق مزایده به فروش رسیده و مطالبات زوجه پرداخت می شود.
-معافیت از پرداخت نیم عشر دولتی
در صورتی که زوجه در هر مرحله از فرایند عملیات اجرایی از اجرا منصرف شود، به دلالت ماده 98 قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت از پرداخت حق الاجرا معاف است.
مزایای مطالبه مهر از طریق اجرای ثبت
مطالبه مهریه از طرق مراجعه به دادگاه یا مراجعه به اجرای ثبت امکان پذیر است. به عقیده دپارتمان خانواده موسسه حقوقی اریکه عدل مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت نسبت به دادگاه خانواده بهتر است. در مقایسه شیوه های مذکور می توان به این مزایا که در طریق اجرای ثبت نهفته است اشاره کرد:
اصولا با مراجعه زوجه به محاکم دادگستری، به دلیل شکسته شدن حریم روابط عاطفی زوجین و فروریختن قبح مراجعه به محاکم که در بین جامعه ایرانی، رجوع زن به دادگاه را امری ناپسند تلقی می کند، امکان سازش تا حد بسیار زیادی کاهش پیدا می کند و گاهی سازش را غیر ممکن می کند. اصطلاحی که بین قضات محاکم خانواده مرسوم است، آن است که :”دعوی مطالبه مهریه، دروازه طلاق است.” از این رو، به نظر می رسد، جلوگیری از تشکیل پرونده مطالبه مهریه که اصولا به عنوان اولین پرونده در مسیر پرونده های متعددی که در خلال رسیدگی به اختلاف زوجین در محاکم خانواده تشکیل می شود در کاهش اختلاف و حل و فصل دعوی بسیار موثر است. از این جهت مراجعه به اجرای ثبت که به دلیل طبیعت اداری آن، کراهت کمتری از دید جامعه دارد، می تواند آثار زیان بار عدم ایجاد سازش را تا حد زیادی کاهش دهد.
مطالبه مهریه از طریق محاکم دادگستری که با تقدیم دادخواست و رعایت مقررات شکلی دیگر صورت می گیرد، مستلزم تعیین وقت و رسیدگی (شکلی- ماهوی) است که این امر فرایند دادرسی را طولانی می کند و از طرفی بر تراکم و حجم پرونده ها می افزاید. در صورتی که در مطالبه مهریه از طریق اجرای ثبت، به صرف تقاضای ذی نفع از دفتر ازدواج مربوط، عملیات اجرایی بدون تعیین وقت، آغاز می شود.
در اجرای ثبت، عملیات اجرایی به مجرد درخواست کتبی زوجه یا اشخاص ذی سمت شروع می شود ولی در محاکم دادگستری، عملیات اجرایی پس از فرایند دادرسی و صدور حکم قطعی با درخواست اجرای حکم توسط محکوم له یا نماینده او شروع می شود.
صدور اجرائیه در اجرای ثبت، مشمول مرور زمان نمی شود، چون نصی در این مورد پیش بینی نشده است. ولی نسبت به اجرائیه دادگاه به استناد ماده 168 قانون اجرای احکام اجرای مرور زمان پنج ساله جاری است.مهریه زوجه و راههای وصول آن
مراجعه به محاکم دادگستری علاوه بر پرداخت هزینه دادرسی، مستلزم پرداخت هزینه اجرایی است. در صورتی که در مراجعه به اجرای ثبت فقط حق الاجرا تعلق می گیرد.
از طریق مراجعه به اجرای ثبت با استناد به ماده 17 قانون گذرنامه، امکان ممنوع الخروج کردن زوج وجود دارد، در صورتی که این امکان در مراجعه به محاکم دادگستری متصور نیست.
استفاده از تجربه وکیل متخصص خانواده را فراموش نکنید !
حال که با نحوه مطالبه و وصول مهریه از طریق اجرای ثبت آشنا شده اید ، نباید به تنهایی و بدون مشورت با وکیل متخصص امور خانواده اقدام را شروع کنید . همیشه به خاطر داشته باشید که تجربه و تخصص وکیل به شما کمک می کند که زودتر و مطمئن تر به حق خود برسید.
