موسسه حقوقی بین المللی اریکه عدل در این مقاله قصد دارد تا با همکاری وکلای متخصص خود به موضوع پرونده های شورای حل اختلاف بپردازد ، از این رو در ادامه نحوه رسیدگی به پرونده های شکایت در شورای حل اختلاف در حوزه های مختلف را نیز مورد بررسی قرار خواهیم داد .
همانطور که از نام این مراجع بر می آید هدف اصلی از ایجاد آن ، حل اختلافات فی مابین طرفین از طریق صلح و سازش است ، با این توضیح کوتاه بررسی جزئی تری درباره نحوه عملکرد قضایی ، صلاحیت شورای حل اختلاف و نحوه شکایت در شورای حل اختلاف خواهیم پرداخت .
هر شورا دارای سه نفر عضو اصلی و دو نفر عضو علی‌البدل است و در هر حوزه قضائی یک یا چند نفر قاضی دادگستری که قاضی شورا نامیده می‌شوند مطابق مقررات این قانون انجام وظیفه می‌نمایند .
صلاحیت شورای حل اختلاف
صلاحیت شورای حل اختلاف بر طبق قانون به چند دسته بندی تقسیم می شود و بر همین اساس با تراضی طرفین برای صلح و سازش اقدام می نماید ، با این حال در یک دسته بندی عام صلاحیت شورای حل اختلاف در پرونده های ذیل را است :
الف ـ کلیه امور مدنی و حقوقی.
ب ـ کلیه جرائم قابل گذشت.
ج ـ جنبه خصوصی جرائم غیرقابل گذشت.
در دسته بندی دیگر که موارد از قبلی جزئی تر شده ، شورا نسبت به رسیدگی و مبادرت به صدور رأی اقدام می نماید:
الف ـ در جرائم بازدارنده و اقدامات تأمینی و تربیتی و امور خلافی از قبیل تخلفات راهنمایی و رانندگی که مجازات نقدی قانونی آن حداکثر و مجموعاً تا سی میلیون (30.000.000) ریال و یا سه ماه حبس باشد.
ب ـ تأمین دلیل
موضوع مهمی که در بحث صلاحیت شورای حل اختلاف اهمیت بسیاری دارد ، این است که شوراها مجاز به صدور حکم حبس نمی‌باشند، بدین معنا که در صورت شکایت در شورای حل اختلاف ، این مرجع صلاحیت بررسی پرونده هایی که مجازات جرائم آن ها حبس یا مجازات های سنگین تر می باشند را ندارد .
علاوه بر محدودیتی که در بند قبلی به صورت عام ارائه شد، برخی از دعاوی نیز به صورت احصایی مشخص شده اند که قابلیت شکایت در شورای حل اختلاف را ندارند ، چرا که دادگاه های تخصصی دیگری صلاحیت لازم در این باره را دارا می باشند ، این دعاوی عبارتند از :
الف ـ اختلاف در اصل نکاح، اصل طلاق، فسخ نکاح ، رجوع، نسب.
ب ـ اختلاف در اصل وقفیت، وصیت، تولیت.
ج ـ دعاوی راجع به حجر و ورشکستگی.
د ـ دعاوی راجع به اموال عمومی و دولتی.
هـ ـ اموری که به موجب قوانین دیگر در صلاحیت مراجع اختصاصی یا مراجع قضائی غیر دادگستری می‌باشد.
شکایت در شورای حل اختلاف
در ماده 11 قانون شوراهای حل اختلاف قاضی شورا ملزم است که در موارد ذیل با مشورت اعضاء شورا، موضوع را رسیدگی و مبادرت به صدور رأی نماید؛ با این حال در صورتی که شهروندان قصد شکایت در شورای حل اختلاف را داشته باشند ، می توانند در موارد زیر با توجه به صلاحیت شورای حل اختلاف اقدام نمایند .
- دعاوی مالی در روستا تا بیست میلیون (20.000.000) ریال و در شهر تا پنجاه میلیون (50.000.000) ریال
- کلیه دعاوی مربوط به تخلیه عین مستأجره به جز دعوی مربوط به سرقفلی و حق کسب و پیشه.
- صدور گواهی حصر وراثت، تحریر ترکه، مهر و موم ترکه و رفع آن.
- ادعای اعسار از پرداخت محکوم‌به در صورتی که شورا نسبت به اصل دعوی رسیدگی کرده باشد.
در مواردی خاص دادگاه رسیدگی کننده با توجه به شرایط پرونده می توانند در کلیه اختلافات و دعاوی خانوادگی و سایر دعاوی مدنی با توجه به کیفیت دعوی یا اختلاف و امکان حل و فصل آن از طریق صلح و سازش فقط یک بار برای مدت حداکثر تا دو ماه موضوع را با توجه به صلاحیت شورای حل اختلاف به این مرجع ارائه نماید.
در صورت شکایت در شورای حل اختلاف نحوه شروع رسیدگی به پرونده ها با توجه به صلاحیت شورای حل اختلاف در موارد زیر حائز اهمیت است :
رسیدگی شورا با درخواست کتبی یا شفاهی به عمل می‌آید. درخواست شفاهی در صورت مجلس قید و به امضاء خواهان یا متقاضی می‌رسد.
درخواست رسیدگی متضمن موارد زیر است:
1ـ نام و نام خانوادگی، مشخصات و نشانی طرفیت دعوا.
2ـ موضوع خواسته یا درخواست یا اتهام.
3ـ دلایل و مستندات درخواست.
با در نظر گرفتن توضیحات پیش گفته توصیه می شود ، در صورتی که قصد دارید پرونده ای را در شورای حل اختلاف پیگیری و مدیریت نمایید حتما با وکلای متخصص در این زمینه مشورت کرده و مدیریت امور را به وکلایی بسپارید که آشنایی کامل در این زمینه دارند .
