اجازه پدر در ازدواج یا به زبان حقوقی اذن ولی در نکاح یکی از ارکان اصلی عقد نکاح و ازدواج می باشد . ممکن است برای خیلی ها این سوال مطرح باشد که اجازه پدر در ازدواج تا چه اندازه اهمیت دارد ؟ آیا می توان بدون اجازه پدر ازدواج نمود ؟ آیا مواردی وجود دارد که اجازه پدر از بین برود ؟ در صورتی که پدر در قید حیات نباشد تکلیف چیست ؟ در این پست دپارتمان خانواده موسسه حقوقی بین المللی اریکه عدل قصد دارد به تحلیل موضوع اذن ولی در نکاح دختر پرداخته و به سوالات فوق به شکل ساده و قابل فهم پاسخ دهد . با ما همراه باشید .
منشاء اجازه پدر در ازدواج دختر چیست ؟
قبل از هر چیزی باید توضیح بدهیم که در اصل چرا دختری که بخواهد ازدواج کند به اجازه پدرش احتیاج دارد . در حقیقت این موضوع از مواد قانونی قانون مدنی سرچشمه می گیرد . در ماده 1043 قانون مدنی آمده است :
نکاح دختر باکره اگر چه به سن بلوغ رسیده باشد موقوف به اجازه‌ی پدر یا جد پدری او است و هر گاه پدر یا جد پدری بدون علت موجه از دادن اجازه مضایقه کند اجازه‌ی او ساقط و در این صورت دختر می‌تواند با معرفی کامل مردی که می‌خواهد با او ازدواج نماید و شرایط نکاح و مهری که بین آن‌ها قرار داده شده پس از اخذ اجازه از دادگاه مدنی خاص به دفتر ازدواج مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج اقدام نماید.
نگران نباشید ! بر سر قولمان در خصوص ساده سازی مطالب هستیم ! همانطرو که مشاهده می کنید ، به موجب این ماده قانونی ، یکی از شراط صحیح بودن ازدواج ، رضایت و اجازه پدر است . یعنی هر دختری که باکره باشد برای اینکه بتواند ازدواج کند ، حتما باید پدرش اجازه بدهد . اگر بدون این اجازه ازدواج سر بگیرد و در دفترخانه ازدواج ثبت شود ، هم عروس و داماد مجرم هستند و هم سردفتری که این ازدواج را ثبت کرده است .
اگر پدر در قید حیات نباشد تکلیف چیست ؟
اگر پدر دختر فوت کرده باشد ، همانطور که در ماده 1043 قانون مدنی مشاهده می کنید اجازه ازدواج دختر به جدی پدری می رسد . منظور از جد پدری ، پدربزرگ دختر از طرف پدری است . در این مواقع پدربزرگ جایگزین پدر می شود و به جای او اجازه ازدواج را صادر می کند و در دفتر خانه ازدواج هم حاضر می شود .
استثنای اجازه پدر در ازدواج
درست است که قانون ازدواج دختر را بدون اجازه پدر صحیح نمی داند اما یک استثنا برای این موضوع وجود دارد و آن باکره نبودن دختر است . اگر دختر باکره نباشد می تواند بدون اجازه پدر و به دلخواه خود ازدواج نماید .
حال این سوال پیش می آید که منظور از باکره نبودن چیست . آیا دختر فقط از طریق ازدواج باید بکارت خود را از دست داده باشد تا در اجازه پدر در ازدواج موثر باشد یا اینکه فرقی نمی کند و به هر طریقی که بکارت خود را از دست داده باشد اجازه پدر در ازدواج از بین می رود .
تا سال 1363 در خصوص این موضوع بین دادگاه ها و دفاتر ازدواج به شدت اختلاف بود . عده ای معتقد بودند که منظور ماده 1043 در این خصوص فقط از دست بکارت از طرق مشروع ( یعنی ازدواج ) است و برخی دیگر می گفتند نه ! منظور این است که دختر باکره نباشد حالا فرقی نمی کند از دست دادن بکارت از طریق مشروع بوده است یا غیر مشروع .
هیات عمومی دیوان عالی کشور در سال 1363 برای پایان دادن به این اختلافات یک رای وحدت رویه صادر کرد که برای تمام دادگاهها لازم الاتباع است . به موجب این رای وحدت رویه :
….. مشروعیت دخول قبل از عقد ، شرط شحت عقد و یا شرط سقوط ولایت پدر نیست و دخول ، مطلقا (مشروع باشد و غیر مشروع ) سبب سقوط ولایت پدر می باشد .
خب همانطور که شاهد هستید رای وحدت رویه بالا می گوید فرقی نمی کند که دختر به چه شکلی و در چه شرایطی باکره گی خود را از دست داده باشد . در هر صورت دیگر نیازی به گرفتن اذن پدر برای ازدواج ندارد . به عبارت دیگر اجازه پدر در ازدواج دختر ساقط می شود .
چطور بدون اجازه پدر ازدواج کنیم
اثبات اینکه دختر باکره نیست نیز باید از طریق محاکم خانواده و تشخصی پزشکی قانونی انجام شود . یعنی شما نمی توانید به دفترخانه ازدواج بروید و بگویید که من باکره نیستم پس در نتیجه اجازه پدرم ساقط شده است و شما باید ما را عقد کنی !
درست است که این مساله در قانون وجود دارد و حق قانونی دختر است اما در عمل دفترخانه های ازدواج این کار را انجام نمی دهند . البته حق هم دارند چون خودشان این صلاحیت را ندارند که دختر را به پزشکی قانونی بفرستند و بعد نتیجه آزمایش بکارت را به عنوان دست آویز تنظیم سند ازدواج استفاده کنند .
فقط دادگاه ها و مراجع قضایی می توانند شما را به پزشکی قانونی ارجاع دهند . این مسائل قبلا باید در دادگاه مطرح شوند و به اثبات برسند تا بعدا دختر بتواند از آن استفاده کند و بدون اجازه پدر ازدواج کند . این بهترین و عقلانی ترین راه است .
اگر دختر بدون حکم قضایی این کار را بکند ممکن است پدرش بتواند براحتی عقد ازدواج او و شوهرش را باطل کند . پس بهتر آن است که دختر قبل از هر چیز با گرفتن یک وکیل خانواده متخصص ، به دادگاه خانواده مراجعه کرده و در این خصوص حکم بگیرد .
البته ما در پستی جداگانه موضوع ازدواج بدون اجازه پدر را بررسی خواهیم کرد . برای آگاهی بیشتر در این خصوص با ما همراه باشید .
ادامه دارد ….
